Fiillerde Kip Nedir?, Kip Çeşitleri
Fiillerde Kip Nedir?, Kip Çeşitleri
Fiillerde Kip Nedir?, Kip Çeşitleri
Fiillerde zaman şahıs veya dilek bildiren ek almış biçimlerine kip denir. Dilimizde fiil kipleri ikiye ayrılır:
A. Haber Kipleri: Haber kipleri işin oluşun veya hareketin zaman ve şahsa bağlı olarak meydana geldiğini bildiren kiplerdir. Bunlara bildirme kipleri de denir.
1. Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman Kipi: Eylemin sözün söylendiği andan önceden yapıldığını söyleyenin kesin inancıyla tam anlatır:
Fiillerde bulunan "-di -du -dü -tu" ekleri -di'li geçmiş zamanı belirtirler.
Örnek:
Öğretmenimiz sınıfa geldi. Bütün çocuklar bahçeye koştu.
2. Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman Kipi: Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak kesinlik yoktur. Söyleyen kendisi duyup görmemiş işitmiştir. Bu kip masallara yakışır. Fiillerde bulunan "-muş -mış -miş -müş" ekleri -miş'li geçmiş zamanı belirtirler.
Örnek:
Okul bahçesinde üç tur koşmuş. Havalar soğuyunca üşütmüş.
3. Şimdiki Zaman Kipi: Eylem ile anlatımın birlikte olduğunu bildiren zamandır. Şimdiki zaman kipinin eki "-yor" fiillere hiç değişikliğe uğramadan eklenir.
Örnek:
Ders çalışıyorum.
Alışveriş yapıyorum.
4. Gelecek Zaman Kipi: Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır. Gelecek zaman kipinin ses uyumuna göre "-ecek -acak" tır.
Örnek:
Aynur tiyatroya gidecek. Birlikte eğleneceğiz.
5. Geniş Zaman Kipi: Eylem her zaman yapılabileceğini bildiren zamandır. Gelecek zaman kipinin ekleri "-ar -er -ır -ir -or -ör ur -ür -r" dir.
Örnek:
Akşamları trene binerim.
Her gece oyun oynarım.
B. Dilek Kipleri: Bir eylemin yapılması ya da bir oluşun meydana gelmesini dilek anlamı vererek anlatan kiplerdir. Dörde ayrılır:
1. Gereklilik Kipi: Bir iş oluş veya hareketin gerekliliğini anlatır. Ekleri ses uyumuna göre "-meli -malı" dır.
Örnek:
Haftada bir kitap okumalıyım
Kestikten sonra affımı istirham etmelisin
2. İstek Kipi: Bir iş oluş veya hareketin yapılmasının olmasının istendiğini belirten kiptir. Ekleri ses uyumuna göre "-e -a" dır
Örnek:
Şimdi affını yazayım.
İstirhamım kabul olunmazsa kendi başımın kesilmesini isteyeyim.
3. Dilek Şart Kipi: Bir dilek ve şartın anlamı bulunmaktadır. İş veya oluşun hareketin meydan gelmesi bir şarta bağlıdır. Ekleri ses uyumuna göre "-se -sa" dır.
Örnek:
Babam gelirse gideceğiz.
Okusa da babası gibi adam olsa.
4. Emir Kipi: Bir iş oluş veya hareketin olmasını yapılmasını veya yapılmamasını emretmek için kullanılır.
Örnek:
Hayır bey hayır!
Padişahın emrinden çıkma.
NOT:İnsan kendine emir veremeyeceğinden bu kipin birinci tekil ve çoğul şahısları yoktur.
fiillerde kip nedir? kip çeşitleri haber kip dilek kipi belirli geçmiş zaman kipi belirsiz geçmiş zaman kipi şimdiki zaman kipi gelecek zaman kipi istek kipi dilek kipi kipler ekler fiiller dil ve anlatım ders notları
2014-03-27 tarihinde Dosyabak.com tarafından 10.Sınıf Lise-3 Lise-4 6.Sınıf 7.Sınıf 8.Sınıf 9.Sınıf DersNotları DilBilgisi DilveAnlatım kategorisine eklenen bu içerik toplam 25819 kez ve en son 2024-09-13 03:06:41 tarihinde görüntülenmiş.