Ekosistemde Karbon Döngüsü
Ekosistemde Karbon Döngüsü
Ekosistemde Karbon Döngüsü
Canlı dokularını oluşturan başlıca maddelerden biri de karbondur. Yaşam, organik moleküllerin varlığına bağlı bir olaydır ve bu moleküllerin yapısında da karbon yer alır. Karbonun yer yüzünde atmosfer, hidrosfer, litosfer ve canlıların yapısı olmak üzere başlıca dört büyük deposu bulunur. Canlıların başlıca karbon kaynağını karbondioksit oluşturur.
Bitkiler ve fotosentez yapan mikroorganizmalar atmosferdeki karbondioksidi fotosentez işleminde kullanır. Bunun sonucunda organik maddeler üretilir. Besin zinciri yoluyla otçul ve etçil hayvanların yapısına geçen karbonun bir kısmı, bitki ve hayvanların solunumları ile karbondioksit halinde atmosfere döner. Böylece, fotosentezle atmosferden alınan karbondioksidin bir bölümü canlıların hücre solunumu sonucunda döngüye yeniden girmiş olur.
Karbondioksidin bir kısmı yanıncaya ya da ayrıştırıcılar tarafından parçalanıncaya kadar organik maddeler içinde bağlı kalır. Ölü bitki ve hayvan artıklarındaki karbon, ayrıştırıcıların faaliyeti ile karbondioksit halinde atmosfere verilir. Bitkilerin ürettiği organik maddenin jeolojik zamanlar boyunca ayrışmadan gömülü kalmaları sonucu petrol, kömür, doğal gaz gibi fosil yakıtlar oluşur. Bunların yakılmasıyla açığa çıkan karbon, atmosfere karbondioksit olarak geri dönmektedir.
Kireçtaşı içinde de karbon yer almaktadır. Bu taşlar erozyon ve aşınma ile yavaş yavaş parçalanır. Böylece onların içindeki karbon ayrışır ve karbondioksit halinde suya ya da havaya karışarak karbon döngüsüne girer. Bazı deniz canlılarının kabuk ve kemiklerinde karbon depolanır ve böylece bir miktar karbon döngüden ayrılmış olur. Bu canlılar ölünce kalıntıları jeolojik zaman içinde kireçtaşı kayalarına dönüşür. Aradan çok uzun zaman geçtikten sonra bu kireçtaşı kayaları jeolojik olaylarla yeniden yeryüzüne çıkar ve aşınma ile karbon döngüsüne katılır.
Fosil yakıt tüketiminin artması, atmosferdeki karbondioksit miktarının sürekli olarak artmasına ve bu durum da doğal sera etkisini artırdığından küresel ısınmaya neden olmaktadır.
2017-09-23 tarihinde Dosyabak.com tarafından Biyoloji Coğrafya DersNotları kategorisine eklenen bu içerik toplam 5085 kez ve en son 2024-12-06 06:11:18 tarihinde görüntülenmiş.